Zielone banki na rzecz zielonej ekonomii
Czy rok 2019 będzie rokiem przełomu dla sektora bankowości spółdzielczej? Podczas ósmej edycji Forum Liderów Banków Spółdzielczych, które odbyło się w dniach 17-18 września w Warszawie, jedno mogło zaskakiwać – ogromna większość debatujących mówiła głównie o podejmowanych działaniach i przyszłości…
Dobitnie ocenił to w pierwszym panelu dyskusyjnym prezes SGB-Banku SA, Mirosław Skiba:
– Koncentrujemy się wreszcie nie na diagnozie i analizach przeszłości, lecz na strategicznym planowaniu i realnych działaniach. One przynoszą konkretne skutki. Jednym z nich jest bankowość mobilna, której poziom np. w Spółdzielczej Grupie Bankowej powoli dorównuje komercyjnej konkurencji. To nasze zadanie na kolejne miesiące i lata: niwelować opóźnienia, wdrażać najnowocześniejsze technologie i oferować je mieszkańcom najmniejszych miast i wsi – dotychczas pozbawionych dostępu do cyfrowych platform mobilnych. To jest zadanie całego sektora bankowości spółdzielczej, banków i zrzeszeń, ale przede wszystkim – wielki obowiązek liderów.
Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich, podkreślił, iż banki spółdzielcze mają względnie wysoką efektywność społeczną i korzystny, zorientowany na interesy lokalnych społeczności, wizerunek. Ale największym wyzwaniem jest osiągnięcie odpowiedniej efektywności ekonomicznej.
Gdzie kryją się nadzieje na jej poprawę? Przede wszystkim w umocnieniu wzajemnej pewności i zaufania, w określeniu zasad współpracy między bankami spółdzielczymi, a zrzeszeniami pełniącymi funkcje back office w sferze produktów, marketingu, wsparcia prawnego i kształcenia kadr.
Współpraca i realne działania
Wątek współpracy pomiędzy bankami i zrzeszeniami pojawiał się w trakcie trwania Forum wielokrotnie. Mówiono o pierwszych wspólnych sukcesach w sferze Mobilnego przyspieszenia, budowaniu konsorcjów, szkoleniach, wspólnej kampanii reklamowej i inicjatywach tak cennych dla środowiska, jak projekt BS API. Nawiązywała do tej międzybankowej współpracy między innymi prof. Małgorzata Iwanicz- -Drozdowska, zastępca przewodniczącego UKNF, apelując do banków, by częściej sięgały po doświadczenia bankowości spółdzielczej w krajach Europy Zachodniej – Francji, Holandii, Niemiec i Skandynawii:
– Kluczowe dla banków spółdzielczych jest zarządzanie ryzykiem, rozumiane nie tylko jako optymalizacja ryzyka finansowego, ale także reputacyjnego. Stąd tak ważna jest każda bankowa inwestycja w cyberbezpieczeństwo, każde zaangażowanie w rozwój kapitału ludzkiego, a także w edukację klientów. Można tu sięgać po liczne wzory zagraniczne, można szukać polskich ścieżek rozwoju – ważne, by podejmować realne działania, zapewniać klientom dokładnie to, czego oczekują.
Banki spółdzielcze mają jednak – czego dowiodły wyniki badań zespołu prof. Lecha Kurklińskiego – wiele zahamowań w podejmowaniu współpracy wewnątrz zrzeszeń. „Nie ma poczucia, że jesteśmy sobie wzajemnie potrzebni…” Decyduje strach przed utratą autonomii, przekonanie o słabości merytorycznej banków zrzeszających, brak pozytywnych doświadczeń we współpracy konsorcjalnej, a także niedostatki w funkcjonowaniu ładu korporacyjnego. Dominuje postawa „na przeczekanie”, strategia trwania i unikania ryzyka zmian. Efekt? W ciągu minionej dekady polski rynek bankowy urósł o 73 procent, tymczasem wzrost w sektorze bankowości spółdzielczej to zaledwie 12 procent…
Kto boi się ryzyka?
Znamienne, że prof. Kurkliński przywołał uczestnikom Forum opinię Marka Zuckerberga, założyciela Facebooka: „W świecie, który zmienia się naprawdę szybko, jedyną strategią, która gwarantuje porażkę, jest niepodejmowanie ryzyka”.
Między innymi o potrzebie takiej właśnie pozytywnej aktywności mówili uczestnicy jednego z paneli dyskusyjnych – Maciej Palej, prezes zarządu BS w Muszynie-Krynicy Zdrój oraz Przemysław Pilarski, prezes BS w Mosinie. Wdrożenie aplikacji mobilnych, stworzenie platformy BS API i projektowana wspólna kampania reklamowa obu zrzeszeń, to pierwsze jaskółki mocnego ożywienia w bankowości spółdzielczej. Potencjalnie duże pola do współpracy między bankami tkwią w tworzeniu wspólnego zaplecza infrastruktury informatycznej, marketingowej i szkoleniowej, outsourcingu usług typu kadry-płace i back office, konsolidacji banków w celu ograniczania kosztów, wspólnego budowania ofert i promocji produktów.
Bankowcy dobrze ocenili działania podejmowane w myśl wspólnych ustaleń z Konwentu na rzecz Współpracy i Rozwoju Bankowości Spółdzielczej, który zorganizowano w Józefowie. Krzysztof Pietraszkiewicz oraz uczestniczący w części obrad minister rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski podpowiadali liderom, które projekty na styku z administracją publiczną i samorządową mogą stać się w przyszłości kołem napędowym dla bankowości spółdzielczej. To między innymi obsługa programów społecznych będących pokłosiem projektów rządowych i unijnych, działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, obsługa przedsięwzięć w obszarze termomodernizacji, odnawialnych źródeł energii, walki ze smogiem itp. Padło nawet hasło „zielone banki na rzecz zielonej ekonomii”, bardzo dobrze przyjęte przez uczestników Forum.
Wartości deklaratywne czy autentyczne?
Czy dobrze przemyślana wizja modernizacji, którą wielokrotnie dało się dostrzec podczas warszawskiego spotkania bankowej spółdzielczości, nie jest zanadto optymistyczna? Nie – jeśli zważyć, że oparto ją o realne tegoroczne dokonania. To naprawdę dobry prognostyk, lokujący banki spółdzielcze w awangardzie bankowości.
Problemem może być natomiast słabnące poczucie spółdzielczej solidarności: – Wartości spółdzielcze i spółdzielcza solidarność są deklaratywne, a nie realne – argumentował prof. Kurkliński. – Spółdzielczość stała się słowem-wytrychem, które usprawiedliwia bierność i zachowawczość postaw. Wszelkie próby konsolidacji i integracji oceniane są jako „zdrada środowiska”. Jednym z najważniejszych staje się więc dziś pytanie „jak zneutralizować destrukcyjną mniejszość i jak zaktywizować inercyjną większość”? Jak zwiększać bazę członkowską banków spółdzielczych i aktywizować jej członków?”
Ósme Forum Liderów Banków Spółdzielczych debatowało również nad stanem przygotowania nowej platformy IT jako bazy dla cyfrowego banku spółdzielczego działającego lokalnie, o szansach banków spółdzielczych wynikających z udziału w programie PPK, a także o nowych wyzwaniach, które czekają bankowość w lokalnych społecznościach.
Rafał Łopka
Roman Szewczyk
